Onze vriend Jan Valach heeft ons verlaten.
Hij werd geboren op 22 september 1925 in Hrusta , Slowakije en studeerde aan het Conservatorium van Bratislava en vervolgens aan de Hogere Muziekacademie van Praag. Tsjechoslowakije was toen nog één land.Daar leerde hij ook zijn vrouw Blanka kennen.
Zeer snel werd hij een beroemd virtuoosorganist en dirigent. Hij was uiterst sportief want het bespelen van een orgel eist een enorme fysische kracht. Bovendien was hij een meesterschaakspeler die gemakkelijk vier partijen tegelijk kon spelen.
In 1968, onder de kortstondige Praagse Lente kwam hij voor een eerste maal in België waar hij in Antwerpen de Belgische première van de Opera Vortex dirigeerde met een overweldigend succes van 18 opeenvolgende voorstellingen.
Opnieuw viel het Ijzeren Gordijn en Jan en Blanka besloten alles achter te laten om zich in 1971 in Antwerpen te vestigen. Hij werkte als docent aan het Conservatorium van Gent en aan de Academie Brussel-Meise als docent organist. Hij werd dirigent van de vereniging Koninklijk Oratorium Arti Vocali In Antwerpen.
Als dirigent en concertorganist schitterde hij in de grootste musicale centra in Europa en de Verenigde Staten, was jurylid in internationale wedstrijden en heeft opnames gemaakt waarbij uiteraard de Tsjechische muziek vooraanstaat. Hij nam ook de muziek van zijn nieuwe vaderland terharte: de Rubenscantate van Peter Benoit met de Filarmonie van Antwerpen en de “Pièces d’orgue inédites” van Cesar Franck.
In 1973 werd hij lid van Rotary Antwerpen Park en een grote delegatie van vrienden van de club begeleidde hem voor een orgelconcert in de Notre-Dame te Parijs. De hymne van de Rotary, door Evanston erkend, componeerde hij op tekst van zijn grote vriend , onze oud-voorzitter Jean-Jacques Gillard.
Wel 20 jaar lang dirigeerde hij de Matthäuspassion op Paaszaterdag in de St-Michielskerk op de Amerikalei.
Na bijna 20 jaar in ballingschapkon hij zijn eerste concert in Praag in 1990 en in 1992 in Bratislava geven. Nog in 2006, 2007 en 2008(hij was toen meer dan 80 jaar) ondernam hij orgeltours in Slowakije . Op 15 juni 2015 werd hem de hoogste onderscheiding van de Slowaakse Republiek uitgereikt in het Stadhuis van Antwerpen . Velen onder ons waren trots om toen aanwezig te zijn.
Cher Jan,
C’est avec émotion que je me souviens du concours que tu as bien voulu apporter à notre concert de chants de Noël en décembre 2005 et ceci sur les orgues de l’Eglise Pie X , qui étaient dans un état lamentable.
Les dernières années furent très difficiles pour toi : tu apportais tes soins à ta chère Blanka malade ,Jusqu’à son décès en 2012. Les honneurs tardifs qui t’étaient accordés représentaient en fait une lourde charge de travail et ton âge et ta santé déclinante ne te permettaient plus de les recevoir dans ton pays natal.
Tu assistais encore à nos réunions avec plaisir jusqu’il y a deux ans et tes réparties pleines d’autodérision et d’humour au second degré en désarçonnaient plus d’un d’entre nous.
Nous ne t’oublierons pas , Jan
